Bestaat er zoiets als het mooiste woord van de wereld? Is er een woord waar we een lint omheen kunnen hangen met de tekst ‘Miss Word’?
In 2004 deed het NIPO onderzoek. Nederlanders vonden toen liefde het mooiste woord. Lezers van de Volkskrant vonden vrijen net even lekkerder. Daarna is een waslijst aan mooistewoordverkiezingen gehouden. Wat maakt een woord tot het mooiste woord? Wat zijn de criteria?
Welke woorden mogen meedoen? Alleen woorden van het vrouwelijk geslacht? Woorden met mooie rondingen? Omkeerwoorden bijvoorbeeld – ook wel palindromen genoemd – die je andersom kunt lezen? Zoals: kok, lepel, redder, droomoord, parterretrap, meetsysteem.
We kunnen er natuurlijk lang over kissebissen, maar binnenrijm zou ook een criterium kunnen zijn. Dus dat er rijm in het woord zelf zit. Kandidaten voor Miss Word zijn dan onder andere haaibaai, hittepetit en jokkebrok. Ook het ondeugende lellebel, het erotisch getinte rollebollen of de niet mis te verstane wipkip behoren dan tot de kanshebbers.
Mensje van Keulen noemde ooit tuttifrutti als mooiste woord. Little Richard zal bij het schrijven van zijn song de kracht van het binnenrijm gevoeld hebben. Hij scoorde er een wereldhit mee. ‘Geen zoetig, week liedje, maar hees en rauw en vol tuttifrutti’s die veelvuldig in de straat werden meegezongen: ‘Toetiefroetie ome Roelie, awopbopaloobopalopbamboom!’, aldus de schrijfster.
Schrijver en regisseur Don Duyns vond waterkou mooi. Het woord bestaat volgens hem uit twee elementen die Nederland gevormd hebben: water en kou. Waterkou vat Nederland in essentie samen. ‘Waar woon je?’ ‘In Waterkou.’ ‘O, in Nederland. Nou sterkte.’
Welk woord kies ík als Miss Word? Laat ik beginnen met een eervolle vermelding voor: volledigheidshalve. Dit woord is zo heerlijk met zichzelf in tegenspraak. Hier is sprake van een dubbele contradictio in terminis. Volledig bestaat al uit de twee tegengestelde woorden ‘vol’ en ‘leeg’, maar volledigheidshalve combineert dan ook nog eens ‘volledig’ en ‘half’. Een woord als ‘boosaardig’ heeft ook die tegenstrijdigheid in zich, maar de allermooiste vind ik het woord ‘droefgeestig’. Dat is dan ook mijn nummer 1.
Toch heeft de taal hier een geitenpaadje gevonden om aan de grootste somberheid te ontsnappen.
Droefgeestig is ‘droef van geest’. Synoniemen zijn dan bijvoorbeeld: bedrukt, melancholiek, somber, zwaarmoedig, neerslachtig, treurig, verdrietig. Daar wordt een mens niet vrolijk van. Toch heeft de taal hier een geitenpaadje gevonden om aan de grootste somberheid te ontsnappen. Na droef volgt geestig. Na regen komt zonneschijn. In dit woord zit – zo bekeken – vreugde en verdriet, de lach en de traan, yin en yang. Of het leven zelf aan het woord is. Zo verrassend kan taal zijn. Alle reden voor mij om dit woord het lint van Miss Word om te hangen.
Ben Tekstschrijver
Bijna 1000 lezers gingen je voor.
Ben Tekstschrijver blogt ook op Zorgkaart Nederland, Mijnkwaliteitvanleven.nl, Taalvoutjes (Paus op non actief I Pferdreiten), Schrijven Online, D!scura, Nijkerk Nieuws en Aanlegplaats: thuishaven voor blogs vol literair talent en ook op Aanlegplaats: Ben de Graaf, het interview en De vangst van Ben de Graaf.
Leuke column!
Nieuwsgierig naar mijn mooiste woord?
Mijn mooiste Engelstalige woord was lange tijd het woord vulnarable. Toen ik het koos had ik geen idee hoe het werd geschreven, ik hield vooral van de klank van het woord en vertaalde het als kwetsbaar of breekbaar. Zodra ik deze wetenschap deelde met mijn Amerikaanse vrienden keken zij mij niet begrijpend aan. Of dat kwam door het woord zelf of door het feit dat ik een favoriet Engels woord had, laat ik in het midden. Op zijn minst intrigeerde het me, vanwaar die vreemde blikken. Ik besloot het woord op te zoeken in een woordenboek en schreef het een paar keer op. Ineens vond ik het woord niet meer mooi. Sterker nog, ik vond ik het ronduit lelijk.
Ik besloot dat mijn favoriete woord dus meer moest zijn dan een globale vertaling en een mooie klank. Het woord moest opgeschreven op zijn minst acceptabel zijn, daarbij moest het een gevoel oproepen en wilde ik eigenlijk dat het alle elementen kon trotseren. Ik was er snel uit. Mijn mooiste woord werd THUIS. Een eenvoudig (in het kader van less is more) en voor mij liefdevol woord. Thuis voor mij is veiligheid en warmte, ik kan het bij wijze van spreken ruiken, voelen, en voor me zien. Het woord thuis tovert een glimlach op mijn lippen, waar ter wereld ik ook ben.
Volledigheidshalve (hmm ook geen verkeerd woord) moet ik zeggen dat, hoe meer ik nadenk over de keuze van mijn woord hoe meer ik ga twijfelen …. het woord heeft helaas ook een minpuntje. Thuis kan ook flink beladen zijn.
Misschien moet ik de keuze van het “mooiste” woord dus maar aan anderen overlaten. Ben benieuwd wat de uitkomst zal zijn.
Als jouw nummer 1 woord volledigheidshalve is, kies ik voor desalniettemin. Ook zo’n onmogelijk woord, waarbij je goed moet nadenken wanneer je het eigenlijk gebruikt. De Engelse vertaling is al net zo mooi: nevertheless.
Ten slotte, omdat er vroeger na vijf bier in de voetbalkleedkamer flink de draak mee werd gestoken: het tegenovergestelde is desalwelteplus.
Mijn Miss Word dateert uit de tijd dat ik samen met medestudenten aan de VU deelnam aan een preekbesprekingsgroepje. Het woord is ‘prutpreek’. We waren voor elkaar niet mals in onze beoordeling. Er waren vier oordelen (die dan uitgebreid en met een bijna satanisch genoegen werden toegelicht):
– De prima preek (wauw, dan was je een ware preektijger, zo’n preek had álle benodigde ingrediënten in zich);
– De prettige preek (synoniem van ‘pastorale’ preek, dan was je wel lekker gebekt, maar maakte je je er op veel exegetische punten met een jantje van leiden van af);
– De prozaïsche preek (die klopte exegetisch, maar had geen ‘ziel’, geen passie of compassie. Echte droogkloten schreven dit soort preken.);
– De prutpreek (behoeft geen verdere uitleg).
Dan had je nog allerlei mengvormen: een prutpreek met prima én prettige elementen. Volledigheidshalve: het was nog een hele prestatie om een puntgave prutpreek te schrijven. Die kon je beter schrijven dan een middelmatige prettige, dat was namelijk dodelijk. De prima preek moet tot op de dag van vandaag nog geschreven worden.
Het woord prutpreek is altijd blijven hangen: het ultieme fiasco.
Wasstraat is een multi toepasbaar woord. Het liefst in combinatie met een paar extra woorden: door de wasstraat. Je gaat met je auto door de wasstraat, dat weet iedereen. Geschreven stukken laat ik soms nog even voor een laatste check door de wasstraat gaan, als ik het iemand anders laat redigeren. Zelf ga ik ook wel eens door de wasstraat als ik een sessie heb bij mijn coach. Misschien nog een handige tip voor Annelies: laat alle preken eerst door de wasstraat gaan bij een collega predikant, om zo te komen tot de meest ultieme en puntgave prutpreek.
Reactie op Angelique: Angelique, bedankt voor je prima tip. Ik moet je volledigheidshalve bekennen dat ik niet zo thuis ben in de wasstraat. Dat laat ik heel ongeëmancipeerd aan mijn echtgenoot over. Wel laat ik soms een vriend of vriendin een preek lezen, een leek kortom. Bij beroepsgenoten voel ik me al gauw heel vulnerable (leek: een buitengewoon akelig woord trouwens maar dit terzijde).
Beste mensen,
Ik heb nog een woord gevonden dat in de lijn ligt van volledigheidshalve en binnen het woord een contradictio in terminis in zich draagt: koperdief. En via woordenbroeder en taalmakker Ernst Beitler kreeg ik ook nog een hele mooie binnen: boosaardig.
Leuke blog weer!
Mij komen twee woorden in herinnering die tot voor kort in de kerk werden gebruikt. Ze staan in het avondmaalformulier, dat in de kerk werd voorgelezen. Ze vielen me altijd op; ik luisterde en wist als kind precies het moment dat ze zou worden uitgesproken. Begrijpen deed ik ze niet, maar ik vond ze wel een mooi ritme hebben. De woorden staan achter elkaar in één zin.
De dominee las dan voor: nochtans desniettegenstaande overmits …
Gek, maar dat blijft kennelijk een leven lang hangen…
Ik heb je column gelezen. Jouw woord en mijn woord verschillen niet zo veel. Het mijne is ‘volledig’. Dit omdat ook dit woord een tegenstrijdigheid in zich heeft: vol en leeg in één woord. Een groot contrast waarmee ‘het geheel’ wordt omschreven. Geweldig dat zoiets verzonnen is.
Sinds ik je leuke column gelezen heb, loop ik al te denken over mijn ‘Miss Word’… En ik kan niet kiezen!
Zo vind ik structopaat altijd een erg mooi woord. Structuur prima, maar het kan ook ernstige vormen aannemen. Structopaten hemmelen hun huis waarschijnlijk. Daarom is het helemaal niet zo verkeerd af en toe gewoon eens lekker te glaaien…
Waar hemmelen en glaaien nu precies vandaan komen, is me een groot raadsel. Ik heb deze woorden geleerd van een vriendin en zij heeft ze weer van haar moeder. Als je hemmelt maak je je huis schoon alsof je leven ervan afhangt. En als je glaait, maak je je er met een jantje-van-leiden van af. Voor het oog netjes. Heb jij wel eens van deze woorden gehoord?
Toch denk ik dat mijn douze points gaan naar het Friese woord jermtakken. Prachtig woord! Dat zijn dus je ellebogen. Ik heb er ook gelijk een beeld bij in mijn hoofd, dan zie ik zo’n stakerige vogelverschrikker 😉
hemmelt kende ik niet, maar het komt overduidelijk van het friese woord himmelje, wat schoonmaken betekent.
Ik ben al jaren fan van het woord desalniettemin. Het spijt me enorm dat veel mensen zich daarbij aansluiten. Ik moet dus op zoek naar een nieuw favoriet woord. Priemgetal vind ik een mooi woord. Puur op basis van de inhoudelijke betekenis, maar het bekt voor geen meter. Ook ‘überhaupt’ is het fantastisch. Maar ze pakken me niet zoals desalniettemin me wel pakt. Een maatje van me kwam met ‘alvleesklier’ op de proppen??? Behalve dat het natuurlijk nergens op lijkt, vroeg ik me af of dit woord wel mag.
Ik hou het dan toch op: doormiddelen.
Het is een term uit de aandelenhandel. Als het even iets minder gaat op de beurs, blijf je aandelen aankopen in de hoop dat de markt aantrekt. Het bekt natuurlijk gigantisch lekker, maar de compleet waanzinnige betekenis die in die absurde wereld ook nog eens gemeengoed is, maakt het nog grappiger.
Als Duitse woorden ook mogen dan stel ik de volgende voor: wat dacht je van het woord ‘spitzenreiter’? Dat betekent koploper. Zaterdag gehoord in Dortmund.
Mijn voorkeur gaat uit naar het woord ‘aanmodderen’. Dat woord past wel bij me 🙂
Op zoek naar mijn ‘mooiste’ beland ik telkens weer bij hetzelfde woord. Dan vraag je vervolgens, terecht natuurlijk, naar duiding, motivering. Maar wat ik ook peins en pieker, enige uitleg, laat staan een logische verklaring, vind ik niet.
Absurd
Mijn mooiste woord is consciëntieus, omdat je wel heel zorgvuldig moet zijn om dit woord in een tekst te gebruiken. Voordat je het weet zitten er een, twee, drie of meer fouten in.
In één van de reacties (van Robert) vond ik het woord ‘gemeengoed’. Dit vind ik ook een opmerkelijke tegenstelde samensetlling en waarschijnlijk gebruikt zonder er erg in te hebben!
Na het lezen van je column broed ik alsmaar op de vraag: ‘Wat is mijn mooiste woord?’ Nog niet zo gemakkelijk.
Wat is een woord? Een klank met een betekenis denk ik (groep klanken of letters die samen een betekenis vormen, zegt het woordenboek). Dan is het de vraag of je de mooiste klank wilt kiezen of de beste betekenis. Of een combinatie natuurlijk. En zo zijn er zoveel woorden mooi, of juist lelijk. Oorlog vind ik een lelijk woord, misdaad en geweld ook. Maar komt dat door de klank? Nee door de betekenis. En als ik alleen op de klank afgaat vind ik ‘vijver’ altijd zo mooi. Waarom? Misschien omdat ik – al heel lang geleden – dat woord ergens zag staan, en het opeens niet kon thuisbrengen, een soort black-out had ik. Dus ik heb er toen heel lang naar gekeken en het op mijn tong geproefd als het ware. Ik besloot dat het een mooi woord is.
Verder: ‘flamboyant’. Dat heeft een mooie klank en de betekenis is ook niet verkeerd. Flamboyant is al vurig van zichzelf. Natuurlijk eigenlijk Frans…
En zo liep ik maar door te filosoferen, te veel om hier nu neer te tikken.
Mooi onderwerp om eens een avond over te bomen, biertje erbij (biertje: ook al zo’n heerlijk woordje).
Dat was weer genieten van je nieuwe blog!
Ik heb altijd een speciaal gevoel bij ‘koude jatjes’………
Ik weet dat men dat in Bussum zegt maar vast ook elders in ons land. Amsterdam bijvoorbeeld?
Iedereen begrijpt meteen wat je bedoelt, want stelen doe je met je…….. jatten ja! HaHa!
Het mag natuurlijk niet, jatten, maar met dit verkleinwoord krijgt het iets zachts, vind je ook niet.
Heb je ook wel eens gedacht aan een blog over managementtermen?
Sinds ik deze nieuwe baan heb leer ik veel! Wat dacht je van ergens bij ‘aanschuiven’ , ergens ‘een klap op geven’ , stukken ‘doorakkeren’ etc. Ik doe het inmiddels allemaal, maar ik kan een glimlach niet altijd bedwingen!
Vroeger, ja vroeger, waren mijn favoriete woorden met ‘Galgje’ altijd de twee Nederlandse woorden met de meeste klinkers, dan wel medeklinkers achter elkaar. Niet te raden door mijn tegenstanders: angstschreeuw en koeienuier
Mijn kinderen kennen ze inmiddels ook.
Sinds je column zit ik al te broeden op mijn mooiste woord. Ik hou het op: voorraad. Waarom? Omdat je dit woord zo heerlijk met één vinger – v-oo-rr-aa-d – op je toetsenborg kunt tikken.
In de Gooi- en Eemlander van 18 april 2012 staat een artikel over de Dag van de Duitse Taal. Linda de Mol vindt het mooiste Duitse woord: streichholzschächtelchen (luciferdoosje). Deze wilde ik jullie niet onthouden.
Ik was vanavond bij The Avengers en kwam daar een mooi woord tegen: jengelpruim. In de ondertiteling van de film werd het vertaald als ‘zeurende vrouw’.