Hier ligt Poot, hij is dood. De Schoolmeester, pseudoniem voor de Rotterdamse dichter Gerrit van de Linde, schreef dit grafschrift voor de achttiende-eeuwse dichter Hubert Korneliszoon Poot. Gerrit Komrij reageerde met: Hier ligt Gerrit Komrij, ik denk dat ik omrij.
Als je geleefd hebt met een lach en een traan, mag je dan alleen in tranen gaan? Diverse dichters vinden van niet, die gooien doodleuk de nodige grappen en grollen in hun grafteksten.
Het grafschrift voor de heer Poot is beroemd geworden, al had de tekst de helft korter gekund. Als op een graftombe staat dat hier de heer Poot ligt, mag je er toch van uitgaan dat de beste man na zoveel jaren daadwerkelijk dood is. Het doet me denken aan het bordje bij de visboer: ‘Hier verse vis te koop’. Hier? De winkel staat toch niet ginder? Dat ‘verse’ is ook overbodig, je verkoopt toch geen oude, bedorven vis? En waarom moet ‘te koop’ erbij? Wat zou een viswinkel anders doen? Vis verhuren? En ach, het woordje ‘vis’ kan ook wel weg, dat ruik je al van verre…
Godfried Bomans stelde het volgende grafschrift voor: ‘Hier ligt een opgewekt man.’
Maar terug naar de grafdichters. Ooit las ik als grafschrift: ‘Nooit ziek geweest, en nu dit…’ De bron is me onbekend, ik vermoed dat ook hier een dichter aan het woord is. Godfried Bomans, een van mijn helden van vroeger, vond dat literatoren in het algemeen te neerslachtig zijn. Hij stelde daarom het volgende grafschrift voor: ‘Hier ligt een opgewekt man.’
Ook schrijver en cabaretier Fons Jansen vermaakte zijn ‘fonspubliek’ met diverse grafdichten. Deze bijvoorbeeld:
Optimist
Ik vind: optimist moet je blijven
Om zwartkijkers geef ik geen fluit
Ik dacht in de lijkwagen nog
Zie je wel, ik ga langzaam vooruit.
De schrijver die in deze morbide opsomming niet mag ontbreken is de in 1985 overleden Cees Buddingh. Van hem is het volgende grafschrift:
Hier ligt Gijs van Amerongen,
in de grond geen kwaaie jongen.
Sûk lâche waor, om met Lenie uit de Takkestraat te spreken, maar pas op, lach niet te snel en niet te hard, want ook daar weet Fons Jansen wel raad mee:
Laatste
Wie om een grafschrift lacht
Die zal dat ooit berouwen
Nu lach je om dat van mij
Straks lacht men om het jouwe.
Ben Tekstschrijver
Weet jij in de trant van de dichters hierboven een tekst die hier ‘doodleuk’ op aansluit? Je mag ‘m natuurlijk ook zelf verzinnen. Blog delen op social media? Leuk!
Bijna 1000 lezers gingen je voor.
Ben Tekstschrijver blogt ook op Zorgkaart Nederland, Mijnkwaliteitvanleven.nl, Taalvoutjes (Paus op non actief I Pferdreiten), Schrijven Online, D!scura, Nijkerk Nieuws en Aanlegplaats: thuishaven voor blogs vol literair talent en ook op Aanlegplaats: Ben de Graaf, het interview en De vangst van Ben de Graaf.
Ach ja, Cees Buddingh, Godfried Bomans, Kees Stip, Fons Jansen … als ik er even over nadenk hebben ze in dit ‘light verse’-genre geen echte opvolgers. Maar goed, terug naar de grafschriften: de verhalen erom heen zijn vaak even leuk als het/de epitaaf zelf. Maar, een van de leukste die ik ooit hoorde (nooit ergens gelezen, dus de echtheid ervan kan ik niet bevestigen), vind ik wel deze:
Engelen genoeg,
Maar nergens een kroeg!
Ad
Die kwam ik ook tegen. Ook deze is van Cees Buddingh. Hij schreef dit grafschrift voor Anton van Duinkerken. Deze literator was godvruchtig, dus kwam in de ogen van Buddingh in het hiernamaals vast en zeker oog in oog te staan met diverse engelen. Maar Van Duinkerken beschikte ook over een ‘prachtige dorst’…
Dat er niet alleen leuke grafschriften zijn bewijst het volgende: op de poort van de begraafplaats van Coevorden staat: “Wat gij nu zijt was ik voordezen, wat ik nu ben zult gij dra wezen.”
Dus niet op een graf, maar op een hele begraafplaats van toepassing!
En ik zag er een in het Engels die ik ook leuk vond: Here lies an atheist, all dressed up and no place to go (hier ligt een atheist, helemaal opgedoft en nergens om naartoe te gaan). Alsof je met alleen mooie kleren aan de hemel in kunt.
Als je googelt, kom je hele leuke tegen!
Hebben ze in Coevorden ook een dichter in de arm genomen om hun begraafplaats met deze uitspraak ‘op te sieren’?
Mijn lugubere favoriet is het grafschrift voor de reclameman of -vrouw:
“Hier had uw naam kunnen staan.”
Misschien ook een optie voor krantenredacties, voor de overlijdingspagina, als ze nog plaats over hebben?
Lastig …
De volgende tekst zou wel op mijn grafsteen mogen staan:
When you’re feeling in the dumps
Don’t be silly chumps
Just purse your lips and whistle, that’s the thing
And always look on the bright side of life
Come on!
Always look on the bright side of life
For life is quite absurd
And death’s the final word
Bron: Monty Python – Always Look On The Bright Side Of Life
Dat is een aardige lange tekst voor op je grafsteen. Ik hoop dat er dan nog plaats is voor je naam…
En wat dacht je van het grafschrift van een non…..
“ongebruikt retour”
Al weet je het nooit zeker. Ik zag ooit boven een artikeltje staan: Paus op non actief. Dus…
Na het roken van een ketting,
stierf hij aan roestafzetting…
Grafschrift van een kettingroker,
bedacht door John O’Mill
John O’Mill, zie je wel, weer een dichter, die kun je om een boodschap sturen…
Mijn grafschrift staat al vast. Simpelweg: ‘Uitgeschreven’.
Prachtig.
Mag ik hem te zijner tijd een poosje lenen?
Tja, zolang je er copyright over betaalt 😉
Maar goed, om met Jekkers te spreken: dood gaan is wel het laatste dat ik doe.
Inderdaad: Ben uitgeschreven past prima in jouw profiel 😉
Geweldige column Ben!
Je loopt een uurtje achter in je blog. Maar ach, wat is een uur op de eeuwigheid?
Grafschrift van een soldaat op wacht:
Ik heb genoeg gestaan,
Laat mij maar liggen
Eigen tekst
Een ‘eigen’ tekst. Dat maakt ‘m extra mooi.
Ik hoorde ooit Gerrit den Braber een grafschrift voorlezen over zichzelf:
En nu ligt hier heel macaber
de schrijvers dezes
Gerrit den Braber
Staat helaas niet op zijn steen, had wel mooi geweest
Op een steen als grap bij een foto:
Stoa nig zo onnozel te kiek’n
Ik had ook leever op ’t strand elègen
Of deze (van een bevriende steenhouwer):
‘Hier ligt
Jan Bakker
ik word
niet meer wakker’
Ik deed mijn werk met liefde,
overgave en geduld.
Nu lig ik hier te rusten,
het laatste gat is gevuld.
Adrianus Johannes Boor, in leven tandarts
Hi Henk,
Je gaat lekker los, maar dat zal alles te maken hebben met het beroep dat je uitoefent. Dankjewel voor je aanvullingen.
Engelsen hebben ook grappige epitaphs, zoals: Spoiler alert: We’re all going to die.
Of: Oh no
He Ben,
Ik ben ooit naar een voorstelling geweest van Kees Torn. Die had ook geweldige grafteksten.
Bijvoorbeeld van bekende Nederlanders.
Jan,
Rot
Of over een minister, ben even haar naam kwijt:
Je was al nooit zo’n soepel wijf
Nu ben je helemaal koud en stijf
Haha, het was al niet veel, en nu is het helemaal niks meer. Niet echt een opbeurende tekst voor de persoon in kwestie.
Dankjewel voor je bijdrage. Leuk!
Grafschrift van een nymfomaan: Hier lig ik dan zonder man en vind er echt geen donder an!
Ach, zo zie je maar, elk huisje heeft zijn kruisje…
Als ik vroeger naar de middelbare school in Gouda fietste, kwam ik altijd langs een statige, aan een brede sloot gelegen boerderij. Op de brug stond een fraai verguld en gekruld smeedijzeren hek. Links en rechts op het hekwerk waren metalen plaatjes bevestigd, die in sierlijke letters vermeldden:
‘Rechtvaardig is de dood, hij spaart noch prins noch koning.’
‘Hij komt zowel aan ’t hof, als aan de boerenwoning.’
Dat lijkt mij een waarheid als een koe. Deze zou ook van Poot kunnen zijn, want hij was immers dichter en boer. Maar wellicht is de tekst voor hem iets te serieus.
Het is voor ons – arme sloebers – natuurlijk een hele troost dat ook de koning, de keizer en de admiraal niet aan de zeis van Magere Hein ontkomen. Daarin zijn we allen gelijk. Zelfs een Graaf moet vrezen voor zijn leven…
Mijn opa zei altijd dat erop zijn steen moest komen te staan: in waarde genoten!
Gelezen via Linda nieuws: If you can read this, you are standing on my boobs 😅😅
“Hij wilde tijdens zijn leven nooit naar een feest, maar nu is hij er dan toch geweest!” 😉 (zelf bedacht)
Nooit te oud om te leren…
Mooi die herinneringen aan De Schoolmeester en John O’Mill. Ik lees nog steeds graag die teksten! En de teksten inspireren, leidend tot soms voor de hand liggende teksten.
Bij de helaas te vroeg gestorven student rechten:
“Ik heb vaak gezegd:
doodgaan is een grondrecht.”
Je zou in het licht van deze uitspraak bijna kunnen zeggen dat doodgaan behoort tot de Rechten van de Mens. Toch?
Ik heb ooit, lang geleden, in Noord-Holland, ik dacht Schagen, een grafschrift gezien:
Hier rust onze Adriaan,
die nooit iets anders heeft gedaan.
Dat moet een luie man zijn geweest, zei mijn vader destijds!
Een voor de hand liggende grap is dan: zou deze man ambtenaar zijn geweest?
Mooi onderwerp, Ben: inderdaad een lach en een traan, of beter: een lach in een traan. Mijn echtgenoot is zo veranderingsgezind (ik formuleer het netjes, zei ik wispelturig? Nee toch!). Laatst zei ik tegen hem: “Op jouw graf komt te staan: “alles moet helemaal anders.” Even afgezien van het feit dat we in de dood toch echt allemaal hetzelfde zijn. En er daarna niet héél veel gebeurt. Peter van Straaten heeft ooit een mooie tekening gemaakt van een dodelijk (…) vermoeide vrouw. Ze staat met een vriendin naast het graf van haar pas overleden man, waar op de steen staat: Rust zacht, lieverd (dat lieverd, wie noemt zijn geliefde zo? Je gruwt er toch van!). Ze verzucht: “Hij heeft rust.” En na een contemplatieve stilte: “En ik ook!” Een wereld, achter die woorden….
Ik realiseer me nu dat het lijntje tussen veranderingsgezind en wispelturig heel dun kan zijn. Ik vermoed dat ook achter deze woorden een hele wereld schuilgaat…
Doet me ook denken aan de uitspraak van een vriendje van mijn zoon, zeker 20 jaar geleden: “Mijn opa, die heeft iets heel ergs! Hij is dood!”
Geen grafschrift, wel onverwacht grappig.
Inderdaad, onverwacht grappig. En op een bepaalde manier ook troostvol: dat je als je dood bent, nog steeds iets kunt ‘hebben’.
Nog een: ik heb mijn steentje bijgedragen.
Al heb je kans dat ‘dit steentje’ wel zwaar op de maag ligt.
En nog een paar prachtige klassiekers van de Schoolmeester:
“Op Karel I.
Daar men mij van mijn hoofd heeft ontbloot,
Zoo vind ik mijn kist toch wel wat al te groot”
“Op een aanspreker [bestaat dit beroep tegenwoordig nog wel?]
Deze Bidder had veel verstand van zijn zaken,
Maar zijn eigen dood heeft hij toch niet bekend kunnen maken”.
En tot slot:
“Op een wekker
Hoe langer hoe gekker!
Hier slaapt Jan de Wekker.”
Ik stel me voor dat de onthoofding van Karel I ruim van tevoren gepland was, maar dan niet effe het fatsoen om een passende kist te bestellen. Daar was tijd genoeg voor toch? Terecht dat De Schoolmeester hier postuum aandacht aan besteedt.
Wat een geweldige blog!
Ooit Ivo de Wijs in een voorstelling horen vertellen over eigenaardige overlijdensadvertenties. Zaten ook wel pareltjes tussen die soms zo op de steen zouden kunnen:
‘Hij heeft het goed gedaan: dood wakker geworden in zijn bed’
Haha, ik moest deze drie keer lezen om te zien hoe geweldig leuk hij is…
Dankjewel voor deze heerlijke aanvulling
Wat een prachtige reacties.
Kort samengevat zeg ik: De dood leeft!!!!
Korter kun je de 50 reacties die je voor zijn gegaan, niet samenvatten. Dat verdient een viertal uitroeptekens.
Het blog is prettig om te lezen, ook al is het een onderwerp waar we niet blij van worden, maar het is niet anders.
Ik zelf pluk de dag, kijk niet te ver vooruit en als je het over de grafstenen hebt dan ben je altijd een aantal dagen verder.
Ik liep een tijd geleden over het kerkhof waar mijn moeder begraven ligt, daar kwam ik ook een grafsteen tegen van iemand die ik goed heb gekend. De tekst klopte, er stond alleen maar op de steen: HIJ HEEFT GENOTEN.
Ach, lachen om zware zaken geeft lucht…
Mooi dat je op je steen kan zetten: Hij heeft genoten. De adder onder het gras is misschien dat er staat: ‘HIJ heeft genoten’. Niet: IK heb genoten. Anderen lijken dit postuum voor hem te hebben bedacht. Met andere woorden: vindt hij dit zelf ook?
Met genoten wordt hier bedoeld lotgenoten.
Daarmee is het grafschrift geheel duidelijk
Hier ligt Jan, overleden, vandaar.
Oohhh, is dat ‘t…..
Hier ligt Dirk Knoest,
zijn geweer was verroest.
Hier ligt Vegter
Dat kon slechter
Of
Niet meer prate
Hier ligt Ate
Haha, je hebt je tekst al klaar. Dat scheelt een hoop denkwerk achteraf…
Doodgewoon.
Gr. Frank Beltman
Een leerling van mij bedacht ooit dit epitaaf:
Hier rust Van Pothoven, Xander
Zijn vriendin vrijt nu met een ander
Nog steeds vind ik die tekst erg leuk
Een gevalletje van ‘de een zijn dood is de ander zijn brood’…
Hier ligt Karel Kolenbranders
’t is jammer maar het is niet anders
Een variatie op de beroemde van Komrij:
‘Hier ligt Komrij
Er kunnen er nog meer bij’
Door hemzelf gebezigd, eind jaren ’70, in het radioprogramma VPRO-Forum.
Mijn grafschrift:
‘Hier ligt Stelt
Eindelijk geveld’
Mijn recentelijk overleden zwager Hans Gebhart (1925-2021), van beroep tekstschrijver en dichter van harte, schreef met vooruitziende blik in 2014 dit epitaaf voor zichzelf, scherp ironisch en geestig, zoals hij was:
Epitaaf Hans
Als dood-zijn
leven is van hoger orde,
ben ik benieuwd
wat dat moet worden.
Hoorn, Juli 2014
Jammer genoeg komt er geen grafsteen waar het op had kunnen staan; zijn sterrenstof wordt verstrooid tussen het fluitekruid, bij zijn levenslange geliefde echtgenote.
Beste Fried,
Wat een prachtige reactie, in sprankelende taal. Je zwager zou die woorden hebben kunnen waarderen.
Jammer dat zijn epitaaf niet voor eeuwig in een steen gebeiteld kan worden. Door de woorden hier te ‘vereeuwigen’ blijven ze toch bewaard.
De woorden van deze collega zijn vervlogen, maar zijn sterrenstof ligt nog steeds verstrooid tussen het fluitekruid, bij zijn geliefde. Een beeld om vast te houden.
Wat aardig van je, Ben. Op deze manier heb ik hem een beetje willen eren. Hij is voor mij in kunstzinnig en cultureel opzicht vaak richtinggevend geweest.
Voor wie verder in het thema grafschrift geïnteresseerd deze tip:
op de website van de Digitale bibliotheek van de Nederlandse letteren (dbnl) staat in het tijdschrift Vlaanderen, Jaargang 48(1999), p.251, een integraal artikel van Julien Vermeulen:
Het grafgedicht: een verwaarloosd literair genre.
https://www.dbnl.org/tekst/_vla016199901_01/_vla016199901_01_0100.php
Fried,
Ik wist eerlijk gezegd niet eens dat het een ‘literair genre’ was. Maar dat kan het gevolg zijn dat het een verwaarloosd genre is.
Ik ga het artikel lezen. Dank.
Mocht ik aan de stuf bezwijken,
Of aan de skunk vergaan,
Laat dan op mijn grafsteen schrijven:
Ik ben te stoned om op te staan.
Stoners 4:20
Stoners 4:20. Dit is een Bijbel die ik niet ken, maar er staan mooie teksten in…☺️
Dank voor je aanvulling
Goede grafschriften, spreken mij wel aan.
Op mijn rouwkaart komt in ieder geval te staan, Do not believe in miracles, I will not get up.
Ik ben dichter, ik ben dichter, ik ben dichter bij het graf, ik ben dichter bij het graf dan gister, toen was ik er verder af. Wie heeft dit geschreven? Nu ik natuurlijk, maar het origineel?
Ik ben Belcampo en Nijhoff tegengekomen.
Hi Niels,
Fijn in ieder geval dat je niet meer na hoeft te denken over je grafschrift. Dat ‘geeft rust’…😉
Wat betreft: Ik ben dichter, ik ben dichter bij het graf…. Ik heb ook even op internet gekeken, maar dat zul jij ook hebben gedaan, en kwam inderdaad vooral Belcampo tegen als bron. Eén keer kom ik Michel van der Plas als bron tegen, maar daar zou ik niet blind op varen.
Dankjewel voor je reactie.
Albert Mol had voor zichzelf een grafschrift-idee:
Zij, die mij niet gekend hebben, hebben veel gemist.
Grafschrift op een advocaat:
Ben voor eeuwig pleite
Hier ligt Johan van Minnen*
Eerst liep hij buiten – nu ligt hij binnen
Huib Swets, 15-1-22
(journalist)
Voor zover mij bekend is deze tekst van Jan Hanlo. Zoals ik het mij herinner luidt zijn gedicht als volgt:
Ik ben dichter.
Ik ben dichter bij de dood dan gister.
Toen was ik er nog verder af.
” Vrede op Aarde ”
Er moet Veel Leed Geleden zijn.
Er moet Veel Strijd Gestreden zijn.
Wil het eenmaal Vrede zijn !
MAAR …………………………….
Er is bij lange na nog niet genoeg geleden !
Er is bij lange na nog niet genoeg gestreden !
Dus zullen we nog lang moeten wachten op de Hemelse Vrede !!! ! !!!
Het is misschien niet 100 procent passend binnen het thema van deze mooie blog, maar de mogelijk grappigste afscheidsrede van John Cleese na het heengaan van de Engelse acteur Graham Chapman mag hier misschien vermeld worden, of toch de zin die misschien het best op zijn grafsteen had gestaan als afscheid van zijn beste vrienden: “Good riddance to him, the freeloading bastard. I hope he fries!”. (Waarom Cleese liet volgen: “And the reason I feel I should say this, is he would never forgive me if I didn’t, if I threw away this glorious opportunity to shock you all on his behalf.”)
https://speakola.com/eulogy/graham-chapman-john-cleese
John Cleese, daar noem je er ook een. Ik herinner me dat de crew van Monty Python een interview gaf, terwijl een van hen ontvallen was. Ze hadden de urn met zijn as bij zich, althans zo deden ze het voorkomen.
John Cleese zei dat hun maat dood was. Daar liet hij geen misverstand over bestaan: ‘He’s dead, he’s definitely dead,’ zei hij.
Tijdens het interview viel de urn van het tafeltje. Aan gruzelementen. De as lag op het vloerkleed. Met een kruimeldief werd de as van hun collega opgezogen.
😳
Hi Ben,
Ik ben nu m’n werkhok aan het opruimen en vond, op een groezelig oud bierviltje, een grafschrift dat ooit Gerrit den Braber voor me maakte. Ik zat met vriend Cees van Leeuwen en Gerrit aan de bar van Hotel Gooiland in Hilversum. ‘Maak nu ook eens even een grafschrift voor Berry!’ verzocht Cees. Binnen enkele seconden had Gerrit op het viltje staan: ‘Er ontbreekt iets aan de man die Berry Scholten heet; dat is het zand dat hij nu vreet!’
Ik bewaar ‘m goed.
Berry Zand Scholten, Zandvoort.
Schitterend, dankjewel dat je dit deelt. Niet alleen het grafschrift is mooi, ook het verhaal is prachtig. Gerrit den Braber schudt ze blijkbaar gemakkelijk uit de mouw. Maar ja, hij is niet voor niets een bekend Nederlands dichter natuurlijk.
Ga je hem ook gebruiken? Ooit, te zijner tijd, in de verre toekomst, later….😉
Simon Carmiggelt citeerde eens het volgende grafschrift:
“Als u dit lezen kunt, staat u te dicht bij.”
Prachtige verzameling! Hier twee aanvullingen, van toen ik me lang geleden ook wel eens bezig heb gehouden met ‘epitafografie’.
Op een zwartkijker
Pas nu hij hier ligt,
Nu ziet hij het licht.
*
Op een pacifist
Het leven is wreed; nu rust hier in vrede
Die daarvoor vóór zijn dood tevergeefs heeft gestreden.
Ik zie dat Jan Boezeroen hier nog ontbreekt met het fraaie refrein van zijn lied “de Fles”:
Mocht ik door de drank bezwijken
Mocht ik naar de donder gaan
Laat dan op m’n grafsteen prijken
“Hij kon niet meer op z’n benen staan”
Haha, deze van Jan Boezeroen mag inderdaad niet ontbreken. Dankjewel voor deze mooie aanvulling.
Op pagina 91 van het boek “Met enige vertraging” van Levi Weemoedt staat:
GRAFSTEEN
De Heer is mijn Herder
bekijk
het
maar
verder
Van internet, trof toevallig mijn oog:
Don’t laugh,
You’re next.