Je handen droog je af met een handdoek, stof haal je weg met een stofdoek. Maar de vaat droog je niet af met een vaatdoek. Dat doe je met een theedoek. Waarom heet een theedoek een theedoek?
Het is geen vraag waar politieke leiders op het wereldtoneel zich mee bezighouden. Voor de gemiddelde kommakauwer is dit echter een prangende vraag. Op internet wordt de vraag op veel plekken gesteld. ‘Bullpit’ op Fok!forum weet het antwoord niet precies: ‘Omdat het een doek is, thee weet ik even niet.’
Gondeltje volgt een logische redenering: ‘Mijn zakdoek zit in mijn zak, mijn hoofddoek op mijn hoofd en van mijn theedoek zet ik thee, logisch toch?’
Een ander schrijft: ‘In de Middeleeuwen maakte men thee door alle kruiden en specerijen in een doek te deponeren, vervolgens gooide men daar kokend water overheen. Dat vingen ze dan op in een theepot. Vandaar.’
Dit antwoord klinkt serieuzer: in de achttiende en negentiende eeuw dronken deftige dames thee uit fraaie porseleinen kopjes. Ze wasten deze kopjes zelf, omdat ze de handen van de dienstmeiden te ruw vonden. Ze hadden hiervoor fijne damasten doeken: theedoeken.
Snobben in de achttiende en negentiende eeuw zaten de hele dag op hun luie reet alleen maar thee te leuten.
Ook ‘Gien’ op Yendo.nl denkt dat dit de verklaring is, alleen formuleert zij (of hij?) het net even pittiger: ‘Snobben in de achttiende en negentiende eeuw zaten de hele dag op hun luie reet alleen maar thee te leuten. Omdat ze dachten dat ze perfect waren en alles beter konden, droogden ze zelf hun theekopjes af. Hiervoor waren de ruwe afdroogdoeken niet goed genoeg. Daarom naaiden ze zelf wat in elkaar dat alleen voor de theekopjes werd gebruikt. Amen.’
Volgens mij zijn we er nu wel uit, maar het volgende mysterie dient zich alweer aan: ‘Waarom heet een etage een ‘verdieping’, terwijl ‘verhoging’ veel logischer zou zijn? Misschien maar even aan Bullpit of Gondeltje vragen.
Ben Tekstschrijver
Bijna 1000 lezers gingen je voor.
Ben Tekstschrijver blogt ook op Zorgkaart Nederland, Mijnkwaliteitvanleven.nl, Taalvoutjes (Paus op non actief I Pferdreiten), Schrijven Online, D!scura, Nijkerk Nieuws en Aanlegplaats: thuishaven voor blogs vol literair talent en ook op Aanlegplaats: Ben de Graaf, het interview en De vangst van Ben de Graaf.
Leuke post heb je weer. Ik vraag me al heel lang af: waarom zit je voor de televisie maar achter de computer.
Ja, zo zijn er nog wel een paar op te noemen.
Tja, die verdieping….. het zou uit te leggen zijn, maar dan creëren we er wel direct een nieuw begrip in de Nederlandse taal bij. De bovenliggende woonlagen heten voortaan ‘verhoging’, de ondergelegen flats heten ‘verdieping’. Je gaat dus van de eerste naar de zevende verhoging, op de terugweg neem je de lift van de zevende naar de eerste verdieping. Simpel, maar nogal omslachtig.
De verdieping…… zo omslachtig dat Trouw er een heel katern aan zou kunnen wijden.
Fijne feestdagen en ik blijf in het nieuwe jaar abonnee.
Toevallig hadden we het er thuis laatst over waarom een theedoek een theedoek heet, maar dat weten we nu dus! Rest nog de vraag waarom een vaatdoek, waar je geen vaat mee afdroogt, een vaatdoek heet.
En een andere: waarom staan ramen en deuren open maar zitten ze dicht?
Het woord links. Ben ik links? Ja, als linkshandige ben ik werkelijk buitengewoon onhandig en laat ik klusjes graag links liggen. Op de lagere school in Akkrum werd ik min of meer gedwongen om rechts te schrijven en daar heb ik me toen tegen verzet. Sindsdien ben ik overgevoelig voor sociale onrechtvaardigheid en voel ik me politiek meer thuis bij links dan bij rechts.
Geïnspireerd door jouw column ben ik op zoek gegaan naar de betekenis van links in de laatste context. Links en rechts ontlenen hun betekenis aan de Franse Nationale Grondwetgevende Vergadering van 1789, waar de edelen rechts van de voorzitter zaten en de derde stand links.
De derde stand?
Tijdgebrek dwingt me te stoppen…
Leuk!!
Wat ik mij afvraag is waarom heet een vaatdoek eigenlijk een vaatdoek?
Ha, ha, en we liggen tegenwoordig in bed – terwijl ik er toch eigenlijk altijd op lig…. En die deuren en ramen die open staan en dicht zitten die zitten nu ook in mijn hoofd.
De pindakaas? Die komt gewoon uit Zuid-Afrika: grondboontjesboter! Maar wij, kaaskoppen, met boter op het hoofd, hebben er pindakaas van gemaakt…
De taal is niet consequent, zoals je mooi laat zien. Mijn moeder noemde een theedoek altijd een ‘kopjesdoek’. Eens, toen mijn zus en ik een sjagrijnige bui hadden, gaven we na het drogen van de vier gebruikte kopjes er de brui aan. Heel flauw.
Vaatdoeken werden vanwege de stof vaak wafeldoeken genoemd. Ik herinner me ook dat het ‘duizend dingen doekje’ ineens populair werd maar mijns inziens deden ze maar één ding: het stof verplaatsen. Ik noemde het spottend het ‘duizend ergernissen doekje’.
Onlangs werd huisvrouwen aangeraden elke dag hun vaatdoekje te vervangen door een schoon erxemplaar omdat het na één dag daar al krioelde van de bacteriën. Sindsdien noem ik mijn vaatdoek het ‘duizend vieze beestjes doekje’. Zo maakt de mens zijn eigen koeterwaalse taaltje (of klopt dit laatste taalkundig gezien niet?!)
Wij hebben de discussie waarom een brug bij het sein “brug open” eigenlijk gesloten is.
Jouw reactie doet me denken aan Herman Finkers. Hij ‘behandelde verkeersregels’, liet een ‘open’ ophaalbrug zien – een opgehaalde brug dus – en vroeg (op zijn Twents): u wilt hier stoppen, mag dat?