Mijn moeder is vergeetachtig. Erg vergeetachtig. Ze is 86 jaar en nog zo gezond als een vis, maar een hengelaar vist haar vijver van herinneringen langzaam leeg. Ze woont nog zelfstandig, maar dat is een broos bestaan. Daarom komt deze week de casemanager op bezoek.
Omdat ze snel vergeet, schrijven we alle afspraken en bezoeken in een schrift. Dan kan ze het nog eens nalezen. Ik schrijf in het schrift: aanstaande vrijdag komt om 11.00 uur de casemanager.
Casemanager? Ik besef dat dit bij mijn moeder niet gaat werken. Ze is in haar jonge jaren na de huishoudschool op de boerderij gaan werken en nooit in het buitenland geweest. Ze kent haar eigen Ben, maar de Big Ben in Londen heeft ze nooit gezien. Ze leidt een leven zonder tv en computer. De Engelse taal is haar vreemd.
Voor de zekerheid vraag ik het haar. ‘Weet je wat een casemanager is?’
‘Nee, geen idee, maar het is een moeilijk woord, ik denk wel dat het iemand is die doorgeleerd heeft’, zegt ze.
Hoe leg ik uit wat een casemanager is? Een manager die ‘haar geval’ behandelt? Of moet ik de officiële definitie aanhouden: een coördinator die overzicht heeft over de diverse aspecten van het cliëntsysteem en het (complexe) aanbod en bemiddelt tussen individuele vraag en concreet aanbod. Mijn moeder ziet me aankomen. Ik maak er maar van: ze heet Carola, je weet wel die aardige mevrouw van de vorige keer; ze weet veel van vergeetachtigheid en hoe je hiermee om kunt gaan.
De zorgsector gaat mee in de terminologie van het internationale bedrijfsleven. De afdeling Opname heeft een front en back office, de facilitaire dienst heet facilitaire services en de werver van personeelszaken noemen we een recruiter human resource management.
Zolang we onnodig Engels uit het zicht van patiënten gebruiken, nou ja toe maar, maar wanneer we hen hiermee gaan confronteren, wordt het kwalijk. Ik stel me voor dat mijn moeder in het ziekenhuis met een verpleegkundige te maken krijgt met op haar badge (sorry, naamplaatje) als functie nurse practitioner of physician assistant. Ze komen voor een intake. Mijn moeder zal geen idee hebben wie dit zijn en wat ze komen doen. Al zal ze hierover niet moeilijk doen en denken dat ze er wel voor doorgeleerd zullen hebben.
Mijn moeder is vergeetachtig. Daardoor vervreemdt ze van de wereld om haar heen. Jammer dat de zorg daar onnodig aan bijdraagt.
Als de verpleegkundige haar na de operatie vertelt dat ze naar de afdeling Recovery gaat, zal ze het opnieuw niet begrijpen. Mijn moeder is vergeetachtig. Erg vergeetachtig. Daardoor vervreemdt ze steeds meer van de wereld om haar heen. Jammer dat de zorg daar onnodig aan bijdraagt. Daarom, beste zorginstellingen, als mijn moeder in het ziekenhuis komt, spreek dan haar moedertaal!
Ben Tekstschrijver
Bijna 1000 lezers gingen je voor.
Ben Tekstschrijver blogt ook op Zorgkaart Nederland, Mijnkwaliteitvanleven.nl, Taalvoutjes (Paus op non actief I Pferdreiten), Schrijven Online, D!scura, Nijkerk Nieuws en Aanlegplaats: thuishaven voor blogs vol literair talent en ook op Aanlegplaats: Ben de Graaf, het interview en De vangst van Ben de Graaf.
Waar ik altijd de kriebels van krijg is ‘Outside The Box”, ‘Incentives’ en ‘Empowerment’.
Wat een goed stukje (ik schrijf maar niet: column of blog, want dat zijn eigenlijk geen echte Nederlandse woorden) en uit het hart gegrepen. ‘Het geeft een stuk herkenning’, want: ‘het kan toch niet zo zijn dat mensen geen awareness hebben van de care om hen heen’.
Wat prachtig gevonden, dat iemand de vijver van herinneringen langzaam leegvist. We weten met z’n allen zoveel, maar tegen dit natuurgeweld kunnen we niet op. Dit blijft nog steeds een hersenkraker!
Ik heb genoten van je bericht. Zo herkenbaar.
Wederom een mooi verhaal.
Wat een gave blog heb je geschreven!! Ik zou hem graag willen publiceren op onze website Thorax.nl. Uiteraard met bronvermelding. Mag dat?
Een prachtig verhaal en een herkenbaar probleem. Ik heb het liedje uit de jaren 80 van Robert Long nog eens gedraaid: ‘Ailofjoeso’, dat gaat over hetzelfde thema.
Wat dacht je van onze nieuwe hygiëne-regel bare below the elbow!
Top hoe je dat verwoord. Wat zal de toekomst ONS nog gaan brengen? Sterkte.
Leuk verhaal, en zeer herkenbaar voor iedereen met oude ouders. Ik irriteer me erg aan Engelse termen in helaas steeds meer bedrijfstakken. Ook in het contact met mijn eigen zoon die bij een bank werkt, geeft dat de nodige ruis in onze communicatie. Door die termen vergeet ik soms van wat hij nu precies ook alweer doet….
In die zin dus ook al :).
Zeer herkenbaar van je moeder.
En jij vindt de Engelse termen al een probleem? Met de introductie van Lean in de zorg hebben we er zelfs Japanse termen bij, zoals Kaizen, Poka Yoke en Gemba-walk! Wat betreft kunnen we iets leren van onze zuiderburen. Vlamingen vertalen gewoon.
Heel herkenbaar en inderdaad geen goede ontwikkeling.
Het zou maar zo kunnen dat ik Engels ga praten als ik vergeetachtig wordt. Ik ben tenslotte van de FlowerPower-generatie en John Lennon en Bob Dylan ken ik uit mijn hoofd.
Mooi verhaal. Ik ben nog niet oud (vind ik zelf) en ook nog niet vergeetachtig, maar als ik de vacatures doorlees, vraag ik me altijd af wat je nou precies moet beheersen om te mogen reageren. Met alleen je Nederlandse taal kom je daar niet achter. Maar ze zullen wel doorgeleerd hebben…
Mooi stukje, helemaal in de pul. (dat zou mijn moeder zeggen). Moeilijke, lelijke, onnodige Engelse woorden, waar ze wel voor doorgeleerd zullen hebben.
Doorleren, tja.
Na dat doorleren hoop ik met velen op een tijd van afleren…..
Groet, ook aan je moeder.
Dat heb je heel mooi opgeschreven, heel begrijpend.
Ik ontvang graag elke keer een melding van je blog. Wat je schrijft is zo waar, zoals over je 86-jarige moeder.
Ik stel voor een verklarend woordenboek te schrijven met de titel ‘Trots op Nederlands’.
Wat een mooi verhaal en heel herkenbaar. Zelfs met mijn zorgachtergrond met veel ‘vergeetachtige’ mensen zijn al die Engelse woorden erg verwarrend. Dus ik ben voor! Spreek gewoon je moedertaal, dat is voor de vergeetachtige mens vaak al moeilijk genoeg.
Weer genoten van je blog. Maar ik vraag me wel af: kan jij als tekstschrijver (met als specialisme de zorg) voor goede alternatieven zorgen?
De verandering moet toch ergens beginnen?
De verengelsing van het Nederlands is mij een doorn in het oog. Onze rijke taal wordt onnodig overwoekerd door Engelse woorden en uitdrukkingen, met name ook in de wereld van sport en reclame. Gaf je vroeger een voorzet, nu heet dat een assist. Afschuwelijk! Het ergste is dat ik ook zelf behoorlijk met het virus ben geïnfecteerd. En zie je ergens in het land een truck, sorry vrachtwagen, met het opschrift ‘Van den Berg – Good in Food’, dan is dat er een van mijn broer Paul. Het tij is niet te keren.
Een woord als ‘chapeau’ vind ik weer erg leuk en het klinkt veel beter dan ‘hoed af’. Dus selectief kunnen we leenwoorden wel toelaten. Dat is wat anders dan een tsunami aan anglicismen. Overigens doet zich ook het omgekeerde weer voor. Wij hadden het vroeger bij straatvoetbal altijd over corner en penalty, terwijl nu hoekschop en strafschop weer in zwang zijn. Het kan verkeren.
Hoi Ben, ja sorry hoor, life sucks en shit happens! Get real, wil je…
Even serieus, toen ik jaren geleden nog maatschappelijk werkster was (je moet tegenwoordig maatschappelijk werkende zeggen, het is dus maar goed dat ik domina ben geworden, anders was ik ‘onzijdig’ geweest) hadden we al een ‘caseload’. Als onze cliënten een moeilijke relatie met hun moeder hadden, hadden ze volgens ons een ‘double bind’ relatie, wat zo ongeveer betekende dat ze elkaar dubbele boodschappen meegaven. Gelukkig hadden we dat op een gegeven moment in de gaten en hebben we onszelf rigoureus (prachtig woord toch dit, maar onze moerstaal?) een halt toegeroepen.
Wat eerst nog een ‘multi problem family’ was, je weet wel, zo’n familie waarin incest werd gepleegd, flink werd geblowd en gezopen, en waarin de leden torenhoge schulden en losse handjes hadden, werd een ‘pureegezin’. Hun multi problems noemden we ‘prut’ (toch veel mooier dan ‘shit’), een caseload werd weer een ‘klantenkaart’ en ‘brainstormen’ werd ‘mijmeren’. Opeens werd alles weer een stuk helderder en overzichtelijker…
Kortom, doorleren garandeert niets, geen wijsheid in elk geval.
Het Engels dat in Nederland wordt gebezigd is niets meer en niets minder dan translated Dutch. Het lijkt op Engels, daar is alles mee gezegd.
NB. Moest dat nu echt, zo’n zin als: ‘Onnodig Engels is sowieso een irritatiepunt.’ Ik geef jou hiervoor een minpunt, daarom ben ik nog geen mispunt, maar ik maak er ook geen punt van.
Prachtige column.
Gevalregelaar klinkt ook zo raar.
Ja, dat moet je moeder ook maar net weten, wat een keesmennedjur is…
Ben zo blij met dit stukje.
Het valt mij zwaar dat we in de zorg steeds vaker met Engels te maken krijgen, terwijl men nog niet in staat is normaal Nederlands te schrijven. Heel herkenbaar, leg het eens goed uit aan de ouderen onder ons. Ouderen die al zoveel hebben moeten ‘meehollen’ in de dynamiek van een veranderende maatschappij.
Toch kan het ook hilarische momenten met zich meebrengen. Want hoe reageert de jeugd op het medisch Engels? Even een oog verbinden, met een Eyepad. Of is het nu een Ipad. Wie het weet mag het zeggen.
De taal spreken is iets anders dan de taal lezen.
Mooi! Hartverscheurend ook. Werelden die uit elkaar drijven: je moeder steeds meer terug in en op zichzelf, en de zorg die maar doorgaat met pogingen efficiënter te werk te gaan, maar daardoor de kerntaak volledig uit het oog verliest. Dat is misschien nog het meest aandoenlijk.
” De vijver van herinneringen leegvissen”. Wat een helder beeld. Onze buurvrouw is ook vergeetachtig. Dat leg ik de kinderen uit aan de hand van dagboekjes. “In je hele leven kun je dagboeken schrijven en staat je kast uiteindelijk vol met dagboekjes. Dat zijn allemaal herinneringen. Als je vergeetachtig wordt, valt het laatste dagboekje uit de kast en verdwijnt de herinnering. daarna vallen er steeds meer dagboekjes tot er nog maar 1 of 2 in de kast staan of soms zelfs is de kast helemaal leeg. De dagboekjes die eruitvallen gaat iemand anders bewaren zodat de herinneringen wel ergens blijven en nooit helemaal verdwijnen”. Ik hou van beeldspraak. Heel mooi gedaan Ben.
Hi Rian,
Het beeld dat jij gebruikt met de dagboekjes die uit de boekenkast verdwijnen, lijkt op het beeld dat ik in een later blog gebruik. In ‘Wat de toekomst brengen moge’ staat:
Dementie is als een rij boeken op een plank. Door de ziekte vallen ze een voor een om, als een rijtje dominostenen op Domino Day. Als eerste valt het kortetermijngeheugen. Naarmate meer boeken omvallen, verdwijnen ook opgeslagen herinneringen van eerdere datum. Tot een paar jeugdboeken overblijven. Bij veel mensen met dementie staan ook muziekboeken nog lang overeind.
Mooi dat we dezelfde beelden in ons hoofd hebben. Twee zielen, één gedachte.