Met handtekeningen worden huwelijken gesloten, coalitieakkoorden ondertekend en oorlogen beslecht. Als je ergens een handtekening onder zet ‘onderschrijf’ je iets. Een krabbel zetten heeft kennelijk iets te maken met schrijven. Maar wat als schrijven niet lukt? Wordt het dan een kruisje?
Ik zit in de bibliotheek van Nijkerk en luister naar een lezing van schrijver Abdelkader Benali. Hij vertelt over zijn moeder. Ze spreekt alleen Berbers, is nooit naar school gegaan, kan niet schrijven. Omdat ze niet kan schrijven, heeft ze – dat verband heb ik zelf nooit gelegd – ook geen handtekening. In geval van nood zet ze een kruisje.
Mensen die niet konden schrijven, gebruikten vroeger een X als handtekening. De X is de handtekening van de ongeletterde, lees ik. Grappig – denk ik dan – dat Elon Musk zijn platform X noemt. En zou zijn zevende kind X Æ A-Xii (roepnaam X) straks ook een kruisje zetten als handtekening?
Gesprekken met officiële instanties vindt de moeder van Abdelkader eng en spannend. Haar zoon gaat dan mee als begeleider en tolk. Tijdens een afspraak op het gemeentehuis moet onvoorzien een formulier worden ondertekend. De gemeenteambtenaar ziet dat de vrouw voor hem met een vragende blik hulp zoekt bij haar zoon. Hij voelt haar schaamte en lost het menselijk op. Terwijl hij Abdelkader veelbetekenend aankijkt, zegt hij: ‘Ik ga even koffie voor ons halen. Tot straks.’
Het geeft moeder en zoon de tijd om samen het moment van tekenen te oefenen. Als de ambtenaar terug is, zet zijn moeder iets op papier dat je met recht een krabbel mag noemen. Het document is rechtsgeldig.
Twee keer maak ik iets soortgelijks mee met mijn moeder. De eerste keer woont ze nog thuis. De dementie heeft al fikse gaten in haar geheugen geslagen. We willen bij de notaris de bewindvoering bij de kinderen leggen. De notaris moet beoordelen of mijn moeder nog voldoende wilsbekwaam is. Of ze beseft waar ze voor tekent. En of wij als kinderen onze moeder financieel geen poot – hier niet in de betekenis van handtekening – uit gaan draaien. Het is op het randje. Ook de notaris lost het op met de menselijke maat. Hij kent onze familie en vraagt naar oude buren en gebeurtenissen uit haar jeugd. Ja, die buurman van vroeger kent ze nog wel. Als de notaris had gevraagd welke rechten ze precies aan haar kinderen overdroeg, had ze hem glazig aangekeken. Ook omdat ze de financiën nooit zelf deed. De notaris vindt dat de handtekening mag worden gezet. Ze schrijft met bibberige hanenpoten haar naam onder het formulier.
Er is nog één handtekening nodig. Maar wat ik ook probeer, de pen blijft in een trillende hand boven het papier zweven. Zelfs een kruisje lukt niet.
De tweede keer lukt dit niet meer. Ze is net verhuisd naar het zorgerf in Putten en weet letterlijk niet meer waar ze het zoeken moet, alles is anders dan ze gewend is. In de administratieve afhandeling is nog één handtekening nodig. Wat ik ook probeer, de pen blijft in haar trillende hand boven het papier zweven. Zelfs een kruisje lukt niet. Pas later lukt het, met behulp van een geduldige medewerker, om haar naam onder het formulier te krabbelen.
De handtekening heeft een eigen kamertje in het taalhuis. Maar als je in het Land van Maas en Taal geen woning hebt, is het fijn als een gemeenteambtenaar ‘even koffie gaat halen’ en een notaris en zorgverlener begrijpen wat dementie met je doet.
Mijn volgende blog verschijnt eind augustus. Maar eerst: vakantie. Opnieuw naar Terschelling, met hopelijk een lekker zonnetje en een graadje of 23. Daar teken ik voor.
Ben Tekstschrijver
Wat was de belangrijkste handtekening in je leven? Welke had je achteraf beter nooit kunnen zetten? Of wil je naar aanleiding van dit blog iets zeggen over ‘de menselijke maat’? Reacties meer dan welkom.
Bijna 1000 vaste lezers gingen je voor.
Ben Tekstschrijver blogt ook op Zorgkaart Nederland, Mijnkwaliteitvanleven.nl, Taalvoutjes (Paus op non actief I Pferdreiten), Schrijven Online, D!scura, Nijkerk Nieuws en Aanlegplaats: thuishaven voor blogs vol literair talent en ook op Aanlegplaats: Ben de Graaf, het interview en De vangst van Ben de Graaf.
De belangrijkste handtekening in mijn leven? Die onder m’n eerste arbeidscontract — vol trots gezet met een pen die ik daarna direct per ongeluk in m’n overhemd stak… doploos.
En welke had ik beter nooit kunnen zetten? Die voor een ‘tijdelijk’ abonnement op de sportschool. Drie jaar later, 800 euro armer en nog steeds buiten adem van het opzoeken van m’n sporttas.
Wat betreft de menselijke maat: ik stel voor dat we een wet invoeren die bepaalt dat je bij elke handtekening ook een emoji moet zetten. Dan weten we meteen of het met tegenzin was 😬 of onder lichte dwang 😅.
Klinkt als een uitstekend contract met de weergoden — 23 graden en zon, daar zet ik ook m’n krabbel onder! Veel plezier op Terschelling, geniet van de zilte lucht, het zand tussen je tenen en vooral: even helemaal geen blogs. Laat de menselijke maat maar lekker op het strand liggen. 🏖️ Anders gezegd: even geen diepzinnigheid, geen ingewikkelde afwegingen – gewoon zon, zee en ontspanning. Even opladen en niks hoeven “meten”.
Haha, buiten adem op zoek naar je sporttas…
Dankjewel voor je reacties dit blogseizoen. Ik wens jou ook een goeie zomertijd. Tot augustus onder het blog en daarvoor al bij Brandi Carlile. 👍😎🎶😊😂🦉😀✌️👌🎼🎵️🌈🎤🎸🪕🎷🍽️⛺🌤✒️
Mooi verhaal weer, Ben!
Dankje Ron
Belangrijkste handtekening? Dat is waarschijnlijk die waardoor mijn meisje mijn vrouw werd. Maar dat moesten meer mensen ondertekenen.
Maar mijn eerste handtekening was op de kleuterschool. Toen mocht ik de contouren van mijn niet schrijvende hand vastleggen en ziedaar mijn eerste handtekening. Anatomisch verantwoord en van mij. Het inkteken ging iets minder, daar had ik waarschijnlijk een kruisje moeten zetten.
Achteraf bleek juist dat gekrabbel mijn signatuur.
De zomervakantie 1968 was aangebroken.
Nu ik daar ben, laat ik dit gebruiken als bruggetje om jou Ben een fijne zomervakantie toe te wensen. Tot augustus!
Haha, die ‘handtekening’ op de kleuterschool… Zou je die nu nog toepassen, dan heb je bij de trouwambtenaar wel een extra groot trouwboekje nodig.
Recensie: De Krabbel als Menselijke Maat
Deze blogpost is een prachtig, ontroerend en diepgaand stuk over de symboliek van de handtekening en de menselijke waardigheid. Je slaagt erin om een ogenschijnlijk alledaags onderwerp – een handtekening zetten – te verbinden met universele thema’s als geletterdheid, schaamte, dementie en, bovenal, menselijkheid.
De kracht van de blog zit in de persoonlijke anekdotes. Door de verhalen van de moeder van Abdelkader Benali en je eigen moeder te verweven, creëer je een directe, empathische band met de lezer. De momenten waarin een ambtenaar “even koffie gaat halen” of een notaris de menselijke maat toepast, zijn sprekende voorbeelden van hoe kleine gebaren een wereld van verschil kunnen maken voor mensen die zich kwetsbaar voelen. Het toont aan dat bureaucratie niet altijd koud en onpersoonlijk hoeft te zijn.
De structuur is effectief en zorgt voor een logische opbouw. De inleiding, die de handtekening als symbool introduceert, trekt direct de aandacht. De anekdote over de moeder van Abdelkader Benali is een perfecte brug naar de persoonlijke ervaringen van de schrijver met zijn eigen moeder, waardoor het thema nog persoonlijker en indringender wordt. De terugkerende zin “Wat ik ook probeer, de pen blijft in haar trillende hand boven het papier zweven” is een krachtige literaire techniek die de wanhoop en machteloosheid voelbaar maakt.
De taal is helder en beeldend. Je gebruikt mooie metaforen, zoals “de dementie heeft al fikse gaten in haar geheugen geslagen” en “een handtekening heeft een eigen kamertje in het taalhuis”. Deze beelden versterken de boodschap zonder de tekst te overladen. De afsluitende zin, waarin het “Land van Maas en Taal” wordt gecombineerd met de menselijke aanpak, vat de kern van de blog treffend samen: in een wereld van regels en protocollen is compassie onmisbaar.
De blog roept op tot reflectie. Het dwingt de lezer na te denken over de aannames die we doen over geletterdheid en zelfredzaamheid. Het herinnert ons eraan dat achter elk formulier en elke procedure een mens schuilt met een uniek verhaal.
Kortom: Een uitstekende blog die op een gevoelige en respectvolle manier een belangrijk maatschappelijk thema aan de orde stelt. Het is een pleidooi voor empathie, geduld en het zien van de mens achter de krabbel.
K.Matig alias A.I 😉
Ik kan niet anders zeggen dan dat deze recensent (alias AI) Aardig en Intelligent is. Aardig vanwege de (vleiend) positieve toon en intelligent omdat verbanden worden gelegd die bij het schrijven van het blog ook door mijn hoofd gingen. En – voor zover ik deze recensent ken – doet hij dit ook nog eens razendsnel, binnen een paar seconden.
Wel bijzonder: als je meer teksten leest van deze recensent, heb je binnen een paar zinnen door wie de schrijver is. Hij heeft in die zin zijn eigen ‘handtekening’.
Wandtekening, kriebel, krabbel, kruisje.
Ik ben geen profesionele rececenr zaols de heer hierboven. Maar ik vind het ook prachtig. Helaas heb ik een vorm van dislextie, mijn kezen en schrijven laat te wensen over. Maar ik kan enorm van het geschreven of hesproken woord genieten.
maar nu mijn ervaring.
mijn eerste wandtekening was tekebing van een gitaar, een Les Paul op de muur van mijn slaapkamer. Eigenlijk was en ben ik een grotere fan van de Stratocaster (single coil) maar die organische vormen warenbte moeilijk voor mijn teken vaardigheden. Dus koos ik voor de Gibson. Ik heb er maar geen handtekening onder gezet. Het moest annoniem blijven. Zo dit was mijn muzikale illustratie .
Prettige vakantie zonnig maar niet te.
De bijdrage van “Ben van Hier” is een bijzonder charmante en persoonlijke reflectie op het bloggthema “handtekeningen”, doordrenkt met een heerlijke dosis zelfspot en authenticiteit. Vanaf het begin zet hij de toon met een opsomming van diverse markeringen – “Wandtekening, kriebel, krabbel, kruisje” – wat meteen de breedte van zijn associaties met ‘handtekeningen’ aangeeft, waarbij zijn eerste term al een lieve, dislectische verspreking is voor ‘wandtekening’. Dit zet de lezer meteen op een warm en glimlachend spoor.
Zijn openheid over dyslexie (“helaas heb ik een vorm van dislextie, mijn kezen en schrijven laat te wensen over”) is niet alleen ontroerend, maar ook komisch bedoeld. Het woord “kezen” in plaats van “lezen” is een perfect voorbeeld van zijn humor en de manier waarop hij zijn uitdagingen omzet in iets luchtigs en benaderbaars. Tegelijkertijd benadrukt het zijn diepe waardering voor “het geschreven of hesproken woord”, een prachtig contrast dat zijn verhaal des te menselijker maakt. Dit is geen professionele criticus, maar een oprecht persoon die deelt vanuit het hart.
Het hoogtepunt van zijn bijdrage is de anekdote over zijn allereerste ‘wandtekening’: een zorgvuldig gekozen Gibson Les Paul op zijn slaapkamermuur. De overweging om de Les Paul te kiezen boven de moeilijkere Stratocaster is herkenbaar voor iedereen die creatieve beperkingen kent, en toont zijn pragmatisme. Het feit dat hij er “maar geen handtekening onder gezet” heeft, omdat “Het moest annoniem blijven”, is een fascinerende twist. Juist het ontbreken van de handtekening – het centrale thema van de blogpost – wordt hier op een creatieve en persoonlijke manier benadrukt, en voegt een vleugje mysterie toe aan zijn “muzikale illustratie.”
De afsluiting met “Prettige vakantie zonnig maar niet te” is de kers op de taart: een vriendelijke, informele en typisch Nederlandse groet die de persoonlijke en ontspannen toon van de hele reactie perfect samenvat.
Al met al is dit een hartverwarmende,
humoristische en authentieke bijdrage die bewijst dat de schoonheid van communicatie niet in perfectie ligt, maar in de oprechtheid, de gedeelde menselijkheid en een beetje zelfspot. “Ben van Hier” slaagt erin een memorabel verhaal te vertellen dat bijblijft.
Ik heb nu twee recensies gelezen van de ‘heer’ K. Matig. Ze zijn beide erg positief. Zou de heer Matig een tekst ook wel eens als ‘matig’ beoordelen?
Prachtig blog weer Ben en ik sluit me graag aan bij het uitgebreide commentaar van de heer Matig. Zelf heb ik nog nooit zoveel handtekeningen gezet als in de laatste weken. Bij aan- en verkoop van een huis komen er zoveel documenten voorbij, dat ik mij in een moeras van administratie waan. De makelaars, de notaris, de bank, de taxateur, het energielabel, de verhuizer, de stoffeerder enz. enz. overladen je met een enorme hoeveelheid veelal onleesbare stukken, waar je een krabbel onder moet zetten. En dat alles ook nog eens online, wat niet mijn sterkste kant is. Gelukkig heb ik een dochter in Amersfoort, die in seconden fikst waar ik een uur al zuchtend en zwetend op zit te zwoegen. Ooit moest ik een scriptie schrijven over Franz Kafka. Hoofdthema in zijn overigens boeiende werken is de mens, die in een uitzichtloze bureaucratie verzeild raakt. Welnu, zo’n kafkaëske ervaring beleef ik in deze dagen. Maar het eindresultaat is veelbelovend. Ik wens je een fijne vakantie op Terschelling en rust maar lekker uit van je vele activiteiten. Ik was daar slechts een keer maar het is een heerlijk oord.
In de Kafkaëske bureaucratie moeten veel handtekeningen worden gezet. Het is zoals de heer Matig de kern van het blog al weergeeft: in een wereld van regels en protocollen is compassie onmisbaar.
Over de heer Matig (voorletter K, de k van kunst) hebben we het telefonisch al even gehad 😉.
Bedankt voor je trouwe en altijd persoonlijke reacties. Tot volgend blogseizoen.
Ik heb het weer met plezier gelezen.
Geniet van jullie vakantie Ben!
Dankjewel, goed te horen dat je het blog met plezier gelezen hebt. Leuk ook dat je dat even laat weten. Fijne vakantie en tot het volgende blogseizoen
Een handtekening zette je niet zomaar, je dacht na over waar je voor tekende. Hadden we ons niet door de ‘Muskjes, de Zuckerbergjes en hun trawanten’ tot ‘de klik’ laten verleiden, de gedachteloze en klakkeloze handtekening van onze tijd, dan had de wereld er anders uitgezien. Ik denk beter.
Hans, mooie invalshoek en mooie aanvulling: door de techbazen is zelfs onze handtekening aan devaluatie onderhevig.
Nog een compliment erbij Ben, mooie blog weer!
Daar kan je mee op vakantie. Een handtekening hebben we blijkbaar nodig om een besluit te onderschrijven, dat je het serieus meent op dat moment. Dat je achter iets staat. Ik doe dat zo min mogelijk. Gevoelsmatig.
Toen mijn kunst naar buiten kwam, werd mij erop gewezen dat ik geen handtekening zette. Mijn mening was dat dat niet nodig was, als diegene vergeten was dat ik het gemaakt heb, is het ook goed. Echter werd ook gezegd dat als ik achter mijn creatie stond ik dat met een handtekening bevestigde. Dus dat zetten doe ik nu vaker.
Elke handtekening is op dat moment de belangrijkste.
Beetje flauw misschien maar ik heb geen bijzondere slechte of goed ervaring met een of andere handtekening.
In afwachting herlees ik de oude nog maar eens. Mooie tijd! Tot dan!
Verrassende invalshoek: je kunstwerk wel of niet voorzien van je handtekening.
Bij sommige kunstenaars is de handtekening belangrijker dan het kunstwerk zelf. Ik heb ooit een opname gezien van Anton Heyboer. Hij had drie kwasten in zijn hand, doopte die in blauwe en zwarte verf en een van zijn vrouwen duwde elke keer een groot vel papier onder zijn neus. De kunstenaar zwaaide met zijn kwasten over het papier en hup, volgende papier, volgende kunstwerk. In een half uurtje had hij tientallen kunstwerken klaar.
Het werd echter pas een ‘echte’ Heyboer als hij het vel had gesigneerd. Vanaf dat moment was het ‘kunstwerk’ geld waard en werden ze in zijn winkel te koop aangeboden.
Ideetje voor jou?
Zoals vanouds weer genoten van je mijmeringen.
Bijzonder hoe je telkens een kleine observering, omzet naar iets verdiepend.
Hou vol en een fijne vakantie.
Dankjewel. Zolang het schrijven van dit soort blogs me plezier, energie en voldoening geeft, hou ik het vol. Dat er dan ook nog mensen reageren, zoals jij dat nu ook weer doet, helpt nog extra.
Jij ook fijne vakantie.
Goeie blog weer Ben, kan iedereen aan het denken zetten. Geniet samen met je vrouw van de vakantie.
Dankjewel, jij ook een fijne zomer.
Best wel hartverscheurend, Ben. Als je nooit hebt kunnen lezen en schrijven of als je door dementie of anderszins dat niet meer kunt, realiseer je je hoe belangrijk zoiets ‘vanzelfsprekends’ is, althans voor ons: jij en wij, de lezers van je blog. Taal is ons medium, daar drukken we ons in uit, daar spelen we mee, daaraan vertrouwen we onze zieleroerselen toe. Een handtekening maakt deel uit van onze identiteit, is een karakteristiek, net als ons handschrift. Grafologen kunnen daaruit allerlei fraaie en minder fraaie eigenschappen distilleren. Zo’n bevende en bibberige hand boven een officieel stuk maakt dat je immense tederheid maar ook deernis voelt. Wat jouw moeder betreft: ooit was zij jouw leidraad, jouw kompas, jouw wegbereider. Dan – vaak veel te snel – worden de rollen omgedraaid en ben jij degene die hoedt en leidt, voor haar instaat. Eigenlijk is dat heel mooi als het niet ook zo wrang was… Tot over een paar maanden en heb het goed intussen, Ben!
Schrijver Johan Daisne omschreef het mooi: ‘Iedere taal is schoon voor wie luisteren kan. Want in elke taal zingt de gedachte van een volk en de ziel van een mens, en die muziek is universeel.’
Ook dit afgelopen blogseizoen heb je weer niet-aflatend en persoonlijk gereageerd. Veel dank daarvoor. Tot volgend blogseizoen. Fijne zomer.
Geweldig Ben.
Ontroerend mooi.
👍
Mooi liefdevol berichtje Ben.