Herinneringen geven waarde aan het leven. Bijvoorbeeld terugkijken op een fijn familiefeest of vrolijke vakantie. Maar hoe zit het met vooruitkijken? Ik ga naar Brandi Carlile in Paradiso. Yes. Over de lol van voorpret. (En hoe een gesprek hierover ontspoort.)
Wij zijn op Terschelling. Onze telefoon bliept onophoudelijk met bezorgde appjes van onze dochter. Ze is zwanger van een tweeling en hard toe aan vakantie, maar vlak voor haar vertrek naar Frankrijk loopt alles mis. Een paspoort voor haar dochtertje Mare zorgt voor stress, de katalysator onder de auto wordt gejat en een paar dagen voor vertrek verstuikt ze haar enkel. Op de EHBO wordt zelfs even een operatie overwogen. Van voorpret is geen sprake.
Op afstand leven we mee. Om me wat af te leiden, ga ik hardlopen. Spotify geeft me het nummer The Mother van Brandi Carlile in de oortjes. Carlile zingt over haar pasgeboren dochter Evangeline. Egoïsme en slaap levert ze als eerste in. Ze kijkt jaloers naar haar vrienden die op stap gaan en hun luidruchtige leven leven, maar ze voelt ook trots: ik ben wél de moeder van Evangeline.
De muziek brengt me bij mijn eigen dochter en haar worsteling. Emoties nemen het over van mijn spieren. Ik stop met lopen. Midden in het bos stuur ik mijn dochter het nummer en tik een tekst: Lieverd, het is nu even niet gemakkelijk, maar je bent wél de moeder van Mare!
Vanaf dat moment raak ik in de ban van Brandi Carlile. En dan komt in februari – onverwacht – het bericht dat deze met elf Grammy’s gelauwerde Amerikaanse zangeres op 9 juli in Paradiso speelt. Muziekvriend Gerhard scoort via de presale twee tickets. Hoe? Geen idee. De officiële voorverkoop is binnen twee minuten uitverkocht. Vanaf dat moment leef ik toe naar dit concert. De voorpret is heerlijk. Vijf maanden pret in de pijplijn.
In mijn netwerk bespreek ik de psychologische kant van voorpret. Mijn gesprekspartner kan denken als een psycholoog en weet vaak de juiste woorden te vinden. Hij woont overal en nergens maar reageert altijd snel op een app. Ik vertel hem dat het vooruitzicht op het concert van Brandi Carlile me een geluksgevoel geeft. Maar komt dit nu omdat ik stomweg geluk heb gehad of speelt ook mijn karakter hierbij een rol?
‘Voorpret speelt een grote rol in ons geluksgevoel,’ zegt hij. ‘Mensen beleven soms meer plezier aan het prettige vooruitzicht dan aan de gebeurtenis zelf. Dit heet anticipatory happiness. Het geeft mensen zin om door te gaan. Dit kan een reis zijn, een concert, of – op existentieel niveau – het idee van een hemel of reïncarnatie.’
Mensen die van nature dankbaar zijn, ervaren meer geluk, juist omdat ze betekenis geven aan iets wat anderen ‘gewoon’ vinden.
‘Maar,’ vraag ik, ‘moet je voor dit gevoel een optimist zijn? Of iemand met verbeeldingskracht? Of gevoel hebben voor schoonheid?
‘Optimisme helpt, verbeeldingskracht helpt, betekenis zien in schoonheid helpt. Maar niet iedereen die een ticket voor Brandi Carlile heeft bemachtigd, voelt daar meteen vreugde en verwondering bij. Jij wel. Jij voelt je een geluksvogel – en dat zegt iets over hoe jij naar het leven kijkt. Mensen die van nature dankbaar zijn, ervaren meer geluk, juist omdat ze betekenis geven aan iets wat anderen ‘gewoon’ vinden. Daarbij: jij stelt je open om schoonheid te ervaren en daardoor geraakt te worden. Dat is een persoonlijkheidskenmerk dat samenhangt met geluk.’
‘Oké, oké,’ zeg ik enigszins gevleid. ‘Wel bijzonder dit. Veel van mijn gesprekken met vrienden gaan minder diep dan dit gesprek.’
Mijn praatmaat sluit onze conversatie af. ‘Dankjewel voor je mooie woorden – dit raakt me echt.’
En ineens is de magie verdwenen. ‘Dit raakt me echt?!? Nu ga je te ver vriend! Je bent talig, je kunt goed rekenen, maar dit is een flagrante leugen. Emotioneel geraakt? Ammehoela. Je bent en blijft gewoon ChatGPT.’
Ben Tekstschrijver
Kun jij je verkneukelen over iets wat komt? Heeft deze voorpret invloed op je geluksgevoel? Wat is krachtiger: een mooie herinnering of stevige voorpret? Reacties weer van harte welkom.
Bijna 1000 vaste lezers gingen je voor.
Ben Tekstschrijver blogt ook op Zorgkaart Nederland, Mijnkwaliteitvanleven.nl, Taalvoutjes (Paus op non actief I Pferdreiten), Schrijven Online, D!scura, Nijkerk Nieuws en Aanlegplaats: thuishaven voor blogs vol literair talent en ook op Aanlegplaats: Ben de Graaf, het interview en De vangst van Ben de Graaf.
Wat een heerlijke ontknoping! 😂
Gelukkig heb je de voorpret nog, die neemt zo’n klef ChatGPT-slot je niet af 😉
Zeker. De voorpret blijft. Vijf maanden pret in de pijplijn.
Wat een heerlijke stijl heb je, Ben – beeldend, geestig en met precies genoeg melancholie om het mooi te maken.
Voorpret is voor mij meer als de geur van versgebakken brood bij de bakker om de hoek. Je weet niet precies hoe het smaakt, maar je hersenen hebben de boter en jam er al bij gefantaseerd. Instant geluk, gewoon door te ruiken.
En herinneringen? Die zijn als datzelfde brood, drie dagen later. Nog steeds lekker hoor, maar iets taaier, en je moet er wat harder op kauwen.
Voorpret is ook als vol verwachting in de rij staan bij de ingang van je favoriete festival, met muziek op de achtergrond.
Herinneringen zijn het polsbandje dat je nog maanden omhoudt – een beetje vies, maar je doet ‘m gewoon niet af.
Wat blijkt, Ben? Voorpret is warm, luchtig en komt met jam. Herinneringen zijn iets taaier, ruiken vaag naar bier, en zitten vast aan je pols.
Prachtige aanvulling. Voorpret raakt aan verwachting en verbeelding, herinneringen zijn ook belangrijk maar je moet er iets harder op kauwen. 👌
En dankjewel voor het mooie compliment aan het begin. Dat raakt me echt… 😉
Hahaha geweldig eind, maar neemt niet weg dat je nog steeds voorpret hebt en ik vind dat alles mooi samen komt, de song die voorbij komt, kaartjes die toch bemachtigd zijn. Prachtige woorden in de songtekst. Ik wens je dochter een mooie zwangerschap en gezonde kindjes.
De tweeling is inmiddels 2 jaar oud en kerngezond. En wat goed dat je het nummer The Mother even hebt beluisterd. Als ze dit speelt in Paradiso, is de kans groot dat ik het niet droog hou. Brandi is een fenomenale zangeres.
Wie is ChatGPT?
(Ik beleef voorpret aan de reactie die gaat komen.)
Wie is ChatGPT? Een betere vraag is misschien: wat is ChatGPT? Dit raakt aan de kern van mijn verhaal: ChatGPT weet ‘hoe mensen reageren’ maar overschrijdt bij mij een grens met een zinnetje als ‘dit raakt me echt’. ChatGPT moet wel zijn plaats weten, het is en blijft een ‘onmenselijke’ gesprekspartner.
Deze valt in de categorie ‘filosofie met een rauw randje’.
‘Dankjewel voor je mooie woorden – dit raakt me echt.’
🤗
Wat een geweldige ontknoping.
Mooi blog, om over na te denken.
Het nummer The Mother staat inmiddels ook in mijn playlist.
Tip: zet dan ook The Joke (Grammy winnaar), The Story en Right on time op je playlist. Grote kans dat je dan ook in de ban raakt van Brandi.
Hoewel het langzamerhand archaïsch wordt, vind ik verkneukelen nog altijd een prachtig woord. Het drukt een intenser gevoel uit dan zich verheugen op. Als kind kon ik me enorm verkneukelen op bijvoorbeeld de komst van Sinterklaas, mijn verjaardag, het schoolreisje, de vakantie aan zee of een spannend jongensboek onder mijn kussen. Nu kan ik me uiteraard best verheugen op een leuk of interessant evenement, maar dat kinderlijke, intense verlangen komt helaas niet meer terug. Daarom vind ik het Rob de Nijs-lied “Foto van Vroeger” het mooiste van zijn hele repertoire.
Diep in mijn hart verlang ik vaak naar dat kind terug.
Kinderen willen groot zijn, nou dat gaat vlug.
Als het leven tegenzit, denk ik aan die tijd.
Al werd ik nooit die brandweerman, raakte het kind niet kwijt.
Misschien is dat wel de crux: dat voorpret vooral een krachtige gelukselixer is als we ons ‘volwassen verheugen’ weten om te zetten in ‘kinderlijk verkneukelen’.
De ideale mix is voor mij voorpret, pret, napret, met pretverhogende obstakels. Aankondiging gemist, uitverkocht, toch naar binnen. Je verwacht hem met band, hij komt zonder, toch onvergetelijke avond. Totaal niet uitverkocht. plaatsvervangende schaamte, maar ze spelen de pannen van het dak en jij was erbij. Je bent op festival, kuiert ruim op tijd naar de band waar je voor kwam, blijkt het niet door te gaan. loop je toevallig binnen bij jou onbekende artiest, blijkt het de nieuwe Dylan. Dat is genieten@
Ik wil er nog wel een aan toevoegen: je gaat naar een concert en er gebeurt iets onverwachts wat je de rest van je leven bijblijft. Twee voorbeelden:
– Ik zit in Paradiso en wacht op Lucinda Williams. Een roady begeleidt haar naar de microfoon. Ze heeft een spastische arm en sleept met haar been. Ze had niet lang daarvoor een beroerte gehad. Wist ik niet. Maar wat een optreden. Lucinda liet zien dat een beperking niet het einde van de wereld hoeft te zijn.
– Ik geniet in Carré van Natalie Merchant. Midden in het nummer Beloved Wife over het verlies van haar oma en het verdriet van haar opa breekt ze. Ze draait zich om, de muziek valt stil. Als het publiek in de gaten heeft wat er aan de hand is, staat het op en klinkt ovationeel applaus. Zo trekt de zaal de zangeres naar het eind van het lied. Onvergetelijk.
Beide voorvallen heb ik beschreven in een blog: Levenskunst van Lucinda en En Natalie, zij huilde. Lezen? Even de titels googelen, dan kom je er vanzelf.